Norbert ter Mors

Soms is er gelukkig ook goed nieuws te melden van het vastgoedfront. Gisteren werd bekend dat de Carlson Rezidor Hotel Group een langjarige overeenkomst heeft gesloten om het 28.000 m2 grote voormalige KPN hoofdkantoor in Amsterdam te gaan ombouwen naar een hotel. Het is de grootste hoteltransformatie ooit in de hoofdstad.

Vandaag bespreekt Norbert ter Mors van RentReview op persoonlijke titel de dubbele petten in de traditionele bedrijfsmakelaardij. Hij kaart hierbij ter illustratie een recente huurtransactie aan waarbij dankzij de komst van één nieuwe huurder vier grote vastgoedadviseurs hun nota konden sturen. 

Terwijl de roep om transparantie en afschrijvingen in de vastgoedsector met de dag groter wordt, laten de banken hun ware gezicht zien: de veiling van de Eurocommerce panden is van de baan. “Logisch”, vindt een bankier. “Er is immers geen markt voor kantoren en bovendien staat bijna de helft leeg.”

Wellicht is het langzamerhand tijd om de waarheid onder ogen te zien: de Nederlandse vastgoedmarkt staat voor een afschrijvingsronde van Ierse proporties. Alle pogingen om de waarheid te verdoezelen zijn op een mislukking uitgelopen. Zo werd afgelopen week het kantorenconvenant, bedoeld om de leegstand te bestrijden door sloop, die maanden na ondertekening door haar eigen initiators alweer onderuit gehaald. En de Eurocommerce veiling blijkt een rituele dans waarin de banken de panden aan zichzelf verkopen om vervolgens te “wachten op betere tijden.”

Het is opmerkelijk hoe snel de vraag naar kantoorruimte verandert. En hoe snel bedrijven veranderen. Enerzijds zien we nog steeds de traditionele kantoorgebruiker, maar tegelijkertijd verandert er iets fundamenteels bij de nieuwe, opkomende bedrijven. Ze werken anders.

Kort geleden werd bekend dat een groot aantal Duitse ‘open’ vastgoedfondsen moest liquideren. Gevreesd werd dat deze gedwongen verkoop de druppel zou zijn die het kaartenhuis van de vastgoedprijzen zou doen instorten.

De Nederlandse Raad voor Onroerende Zaken (ROZ) kan nog het een en ander opsteken van de Braziliaanse praktijk. In dit Zuid-Amerikaanse land hebben kantoorhuurders veel meer rechten dan in Nederland waardoor kantooreigenaren veel meer doen om huurders tevreden te houden.

Tot voor kort was het kantoorgebouw aan de Flevolaan 15 in Weesp keurig verhuurd voor EUR 120.000 per jaar. Het vrijstaande pand, 1.400 m2 kantoor met een eigen opslagruimte van 300 m2 is ooit gebouwd in 1976 en naderhand keurig gerenoveerd. Een prima gebouw dus voor de gemiddelde kantoorgebruiker die de hectiek van Amsterdam achter zich wil laten. Lees de nieuwste scherpe column van Norbert ter Mors van RentReview.

Norbert ter Mors van RentReview gaat vandaag in op de opmerkelijke uitspraak van Peter Göbel, hoofd vastgoedfinancieringen bij ING in Nederland. In een bekend vastgoedtijdschrift verklaart Göbel dat de erg lage koopprijs van Uni Invest (& Orange) geen benchmark is voor de Nederlandse vastgoedmarkt. De prijs zou volgens hem te laag en niet representatief zijn want de aankoopsom is niet tot stand gekomen op basis van waardering van het vastgoed, maar op basis van financial engineering.

De jongste verkoop van het vastgoed van Uni-Invest – begin deze week voor €358 mln verkocht – kan een kettingreactie veroorzaken voor de rest van de kantorenmarkt in Nederland. Zo kan deze deal een sterk drukkend effect veroorzaken op de huurprijzen van andere kantoren. Die verwachting wordt uitgesproken door vastgoedman Norbert ter Mors in zijn nieuwste blog die ook op VJ te lezen is.